Praktische tips voor als je geld uitleent aan iemand

Wij zien het met regelmaat voorbij komen. Persoon A leent geld uit aan persoon B. Persoon B is vaak een vriend(in) dan wel een goede kennis (of zelfs familie). Dus de logica van persoon A is: “Deze persoon heeft het geld echt nodig, ik heb het geld, dus waarom niet? Bovendien: ik “ken” deze persoon en hij/zij gaat mij gewoon (zonder morren) terug betalen. Dit kan niet mis gaan!”
Feit is echter dat het wel degelijk met regelmaat mis gaat. Persoon B nam aan dat hij/zij er gerust 10 jaar over kon doen om terug te betalen. Persoon A verliest 6 maanden na het uitlenen zijn/haar baan en heeft het uitgeleende geld echt nodig, maar persoon B betaalt slechts 20 euro per maand terug. Of een doemscenario: Persoon B weigert in zijn geheel om terug te betalen en verbreekt al het contact.
Natuurlijk is er – omdat Persoon A zoveel vertrouwen in persoon B stelde en het ‘niet fout kon gaan’ – niets op papier gezet. Geen bedrag, geen betalingstermijn.

Wat nu? Als jurist zijnde kan ik uiteraard andere alternatieven bedenken om aan te tonen dat er sprake was/is van een leenovereenkomst. Getuigen kunnen worden opgeroepen, een bankafschrift wat aantoont dat er op een bepaalde datum (bijvoorbeeld) 10.000 euro is opgenomen met de bankpas van persoon A kan worden overlegd. Etc. etc.

Echter, is dit vanuit juridisch oogpunt een ideale situatie? Kort gezegd: Nee. Als een zaak zoals deze voor een rechter komt gaat deze namelijk altijd kijken naar wat Persoon A kan bewijzen. Is het bewijs voor de stellingen van Persoon A te weinig dan is de kans aanwezig – zo niet aanzienlijk – dat de vordering van Persoon A wordt afgewezen. Een rechter wijst namelijk niet gemakkelijk een vordering toe, de bewijslast is hoog. Alternatieve bewijsopties – alhoewel mogelijk en door mij is dit soort situaties zeker aan te raden – kosten bovendien vaak veel moeite en geld. Hierbij speelt ook de hoogte van de lening een rol.

Mocht je dus besluiten om geld uit te lenen, dan is voorbereiding het halve werk. Immers, de kans dat het mis gaat – zonder te vervallen in pessimisme – is aanzienlijk. Mensen krijgen ruzie, mensen zijn niet altijd eerlijk. Zeker als het om geld gaat.

Dus, wat te doen als je besluit geld uit te lenen? Ik adviseer het volgende basic stappenplan:

1. Een overeenkomst van geldlening. Deze overeenkomst moet minimaal de volgende punten bevatten:
* de volledige namen van partijen. Vergeet ook niet de geboortedata en adressen te vermelden.
* dat er sprake is van een lening, welke persoon B dient terug te betalen.
* het uitgeleende bedrag
* dat het uitgeleende bedrag door Persoon B ontvangen is
* of er rente wordt bedongen en zo ja hoe veel?
* wanneer er uiterlijk terugbetaald dient te zijn
* de handtekeningen van partijen. Partijen dienen bovendien elke pagina van de overeenkomst te paraferen
* de datum
* handtekeningen en personalia van getuigen

Opgemerkt wordt dat het aldus te adviseren is om getuigen – personen die jij kent – aanwezig te hebben. Deze getuigen dienen uiteraard ook de overeenkomst te ondertekenen.

Daarnaast merk ik op dat je inderdaad overeenkomsten via internet kunt downloaden. Maar, deze zijn vaak heel algemeen en bevatten dikwijls niet alles wat in jouw situatie noodzakelijk is dan wel overbodige zaken. Bovendien is het voor een niet jurist vaak erg lastig om uit te vinden welke overeenkomst nu nodig is of of deze wel juridisch actueel is. Ik adviseer het dan ook niet om deze downloadbare overeenkomsten te gebruiken. Doe je dit echter wel, hou dan bovenvermelde punten aan.

Gaat het om een groot bedrag, ga dan echter altijd naar een jurist en vraag om een overeenkomst van geldlening die op jouw situatie van toepassing. Zeker als het om bedragen gaat welke hoger zijn dan 5.000 euro is dit essentieel.

2. De persoons- en adresgegevens van eventuele getuigen.

3. Een kopie van het paspoort / de ID kaart van persoon B.

4. Een recente kopie van een aan Persoon B geadresseerd schrijven. Zo weet je dat het actuele adres van Persoon B klopt, hetgeen het veel gemakkelijker maakt om Persoon B te bereiken als hij/zij weigert te betalen.

5. Verifieer altijd of Persoon B in staat is om je terug te betalen. Tienduizend euro uitlenen aan een persoon met een uitkering is simpelweg geen goed idee! Informeer dus altijd hoe het inkomen van Persoon B er voor staat. En bij twijfel: niet doen. Geloof hem/haar niet op de spreekwoordelijke mooie blauwe ogen.

6. Eventueel kun je er ook voor kiezen om het sluiten van de daadwerkelijke overeenkomst op te nemen dan wel te filmen. Geef dit echter wel even aan aan Persoon B, dat is wel zo netjes.

Door deze stappen aan te houden sta je uiteindelijk juridisch sterker. In het civiele recht geldt namelijk: wie stelt, moet bewijzen. Kun je het niet afdoende bewijzen door middel van een overeenkomst, dan moet je pogen je vordering op alternatieve wijze(n) toch te bewijzen. Dit is echter lastiger en daardoor ben je met deze methode ook meer geld en tijd kwijt om het (eventueel) toch te bewijzen. Het is daarom veel beter om de bovenvermelde stappen aan te houden en het jezelf bij voorbaat veel gemakkelijker te maken!

Hebben jullie vragen? Stel ze gerust. Ga je een overeenkomst sluiten en wil je hier juridische ondersteuning bij? Heb je al geld uitgeleend en is het mis gegaan? Neem gerust contact op om te kijken wat de mogelijkheden zijn.

Mw. mr. T.M.M. Plukaard